مهر(= میثره = میترا) ایزدی نام‌دار و یکی از ایزدان بسیار محبوب و ستوده‌ی قومها و ملتهای گوناگون در دوره‌های مختلف بوده و پرستشش در غرب تا شمال انگلستان و در شرق تا هند رواج داشته است و هزاران سال سابقه دارد. آیینهای کهن این پرستش کیش باستانی مهرپرستی یا میترائیسم را پدید آورده است. مهر هنوز مورد احترام زردشتیان است...

به روایت شاهنامه که متکی بر روایت خداینامک و دیگر متنهای موجود به زبان پهلوی در زمان فردوسی است، بنیان‌گذار نوروز جمشید- شاهنشاه پیشدادی- بوده است. فردوسی در این باره در شاهنامه چنین سروده است...

ایرانیان باستان جهان را همانند بشقابی گرد و هموار می‌پنداشتند. پنداشت آنها این بود که آسمان گوهری سخت و جامد دارد و مثل صخره‌ای از الماس شفاف است که جهان را هم‌چون پوسته‌ای در بر گرفته. به تعبیر دیگر آسمان مثل پوسته‌ی تخم مرغ است و جهان مثل سفیده و زرده‌ی تخم‌مرغ، درون آن قرار دارد...

واژه‌ی "آتش" در اوستا به صورت "اتر"، در زبان پهلوی به صورت "آتور" و "آتر" و "آتش"، در زبان پارسی به صورت "آذر" و "آدر"، و در گویشهای گوناگونش به صورتهای "آتیش"، "آدیش"، "تش" و شکلهای نزدیک به این صورتها تلفظ و ثبت و ضبط شده است. ریشه‌ی این کلمه در زبان سانسکریت "آدری" و مفهومش زبانه و شعله‌ی آتش بوده و ...

گویا تقدیر تاریخ فلسفه این است که فیلسوفان بزرگش نه تنها راه‌گشای راههای نامکشوف و نوگشوده بر رهروانشان باشند، راه‌بند و راه‌گیر دیگر راههای پیشتر‌گشوده هم باشند، و در کنار راههایی که با نوآوریها و اندیشه‌های بدیع خود می‌گشایند، راههایی را هم با دگمها و جمودفکری‌ها و انحرافهای بینشی خود ببندند. اینان اگرچه در بعضی از مسیرها، تاریخ فلسفه را دهه‌ها و سده‌ها پیش برده‌اند ولی...

علی‌نقی وزیری در موسیقی نوین ایرانی همان نقش و مقامی را دارد که نیما یوشیج در شعر نوین فارسی دارد و هریک بنیان‌گذار راه و رسم نوینی در هنر خود بوده‌اند و از این نظر تشابه زیادی با هم دارند. هردو مانند هم سختی بسیار کشیده و رنج فراوان برده و جانانه با سنت‌گرایان متحجر و واپس‌گرا مبارزه کرده و ...

فرانسیس بیکن از نخستین فیلسوفانی اروپایی بود که در بحث هستی‌شناسی در برابر افلاتون و ارستو ایستاد و رویکردی تازه در منطق و روش‌شناسی شناخت هستی در پیش گرفت که در برابر منطق ارستویی قرار داشت. بیکن در اثر مشهورش "ارغنون نوین" به نقد نظامهای کهنه و پوسیده‌ی تفکر فلسفی-علمی در سده‌های میانه پرداخت...

برای جردانو برونو هستی بی‌پایان و بی‌کرانه بود. او زمین را هم‌چون دانه‌ی شنی می‌دید در میان صحرای بی‌انتهای هستی، و آن را دارای بی‌شمار پاره می‌دانست که هریک برای خود جهانی کامل است، ولی این بی‌شمار جهان هستنده، در واپسین تحلیل، همگی در کلیت یگانه‌ای که همان کلیت هستی‌ست درهم‌می‌آمیزند و یکتا می‌شوند...

شايد مهمترین مسأله‌ای كه فلسفه- به عنوان شاخه‌ای از درخت تنومند شناخت بشری- در طول تاريخ حيات و حيات تاریخی خود، كوشيده به آن پاسخ دهد و آن را به عنوان معمایی بغرنج حل كند، مسأله‌ی هستی‌شناسی است. هستی چيست؟ سرچشمه و منشاء وجودی وجود كدام است؟ گوهر بنيادين و ریشه‌ی پنهان آن چيست و از كجاست؟...

دکارت شناگر ناشی دریای توفانی شک است. آنگاه که شک‌گرایی بر جهان سایه انداخت، او سراسیمه به دست‌وپازدن پرداخت، نه برای مبارزه با شک که برای گریز از سیل درهم‌شکنش. موجهای تردید در اصلهای مسلم انگاشته شده، با خروشی توفانی دریای آرام یقین را متلاطم کرده بود، و دکارت که به خیال خودش شناگری قابل بود...